Ustawa o rzeczach znalezionych

Sejm RP, dnia 20 lutego 2015 roku, uchwalił Ustawę o rzeczach znalezionych. Niniejsza ustawa wejdzie w życie dnia 21 czerwca 2015 roku. Głównym jej założeniem jest dostosowanie regulacji prawnej względem aktualnych warunków społeczno-gospodarczych oraz wypełnienie luk w prawie, wskazanych przez Trybunał Konstytucyjny. Ustawa określa prawa i obowiązki znalazcy rzeczy, zasady i sposób przyjmowania rzeczy znalezionych, właściwości organów w sprawach ich przyjmowania, sposobu poszukiwania osób uprawnionych do odbioru rzeczy znalezionych, szczególne zasady przechowywania pieniędzy, papierów wartościowych i kosztowności oraz sposoby postępowania z przedmiotami o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej. Zgodnie z ustawą znalazca rzeczy należącej do osoby mu znanej powinien niezwłocznie zawiadomić ją o tym fakcie. W sytuacji nie posiadania informacji o właścicielu znalazca oddaje rzecz staroście właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania znalazcy lub miejsce znalezienia rzeczy. Staroście przysługują kompetencje do przechowywania rzeczy znalezionych oraz do poszukiwania osób uprawnionych do ich odbioru. W ustawie określono kwotę graniczną 100 zł jako minimalną wartość rzeczy znalezionej, pieniędzy lub papierów wartościowych, które, to muszą zostać oddane właściwemu staroście. W przypadku, gdy wartość rzeczy znalezionej nie przekracza 100 zł, właściwy starosta może odmówić jej przyjęcia, chyba, że jest to rzecz o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej. W sytuacji odmowy przyjęcia rzeczy, znalazca lub właściwy zarządca może postąpić z rzeczą według swojego uznania. Jeżeli wartość rzeczy znalezionej przekroczy 100 zł, a nie będzie możliwości doręczenia wezwania do odbioru osobie uprawnionej, starosta wywiesi wezwanie w starostwie oraz zamieści ogłoszenie w Biuletynie Informacji Publicznej. Jeśli wartość przekroczy 5 tys. zł, będzie miał ponadto obowiązek opublikować ogłoszenie w dzienniku lokalnym lub ogólnopolskim. Wyjątkiem ma być sytuacja, gdy rzecz zostałaby znaleziona w budynku publicznym lub środkach komunikacji. W takim przypadku, znalazca powinien oddać zgubę zarządcy budynku lub przewoźnikowi, który jest zobowiązany zawiadomić o znalezieniu rzeczy starostę. Rzeczy znalezione, których posiadanie wymaga uzyskania pozwolenia przewidzianego w ustawach szczególnych (m.in. amunicja, broń, materiały wybuchowe), również dotyczy, to dowodu osobistego oraz paszportu, należy niezwłocznie oddać Policji, która o zaistniałej sytuacji poinformuje starostę. Starosta lub inny organ przechowujący wydaje rzecz osobie uprawnionej do jej odbioru po uiszczeniu przez nią kosztów przechowywania i utrzymania rzeczy w należytym stanie, a także kosztów poszukiwania osoby uprawnionej do odbioru rzeczy, jedynie do wysokości wartości rzeczy znalezionej w dniu jej odbioru. Ustawa ponadto przewiduje, że jeśli rzecz nie zostanie odebrana w ciągu roku od doręczenia wezwania bądź – w przypadku braku możliwości wezwania – w ciągu dwóch lat od znalezienia, stanie się własnością znalazcy. Ustawa utrzymuje też zasadę, zgodnie z którą znalazca może żądać znaleźnego w wysokości 1/10 wartości rzeczy. Nowa regulacją zostaną objęte także skarby, które nie stanowią zabytków archeologicznych w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie zabytków. Zgodnie z projektowanym rozwiązaniem, skarb taki staje się przedmiotem współwłasności w  częściach ułamkowych znalazcy i właściciela nieruchomości, na której rzecz została znaleziona. Jeżeli jednak skarb jest zabytkiem lub materiałem archiwalnym, własność nabywa Skarb Państwa, a znalazca jest obowiązany niezwłocznie wydać go właściwemu staroście. W ustawie przewidziano utworzenie krajowego rejestru utraconych dóbr kultury, prowadzonego przez ministra właściwego do spraw kultury.