Powództwo o podwyższenie alimentów

Stosunek alimentacyjny należy do zobowiązań prawnorodzinnych i zagadnienia z nim związane zostały uregulowane w przepisach Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Występuje on wtedy, gdy spełnią się ustawowe przesłanki alimentacji. Stosunek alimentacyjny polega na tym, że w sytuacji niemożności pokrycia przez uprawnioną do otrzymywania alimentów osobę kosztów swojego utrzymania, osoba do tego zobowiązana zaspokaja te potrzeby.

Co ważne, alimentacja polega nie tylko na dostarczaniu środków utrzymania, ale także środków wychowania, co stwierdził SN w uchwale 7 sędziów z 24 maja 1990 roku, sygn. akt III CZP 21/90. Osoby, na których ciąży stosunek alimentacyjny to krewni w linii prostej oraz rodzeństwo. Może się także zdarzyć, że obowiązkiem alimentacyjnym zostanie obciążony powinowaty.

Z uwagi na fakt, że alimenty są przeznaczane na potrzeby bieżące, przyznanie ich za okres wcześniejszy może nastąpić tylko w wyjątkowych sytuacjach. Z tego powodu przy ustalaniu wysokości alimentów nie można także uwzględniać możliwych w przyszłości zmian, które mogłyby mieć wpływ na wspomnianą wysokość alimentów. Dlatego też w razie zmiany stosunków, czyli np. zmiany usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej do otrzymywania alimentów istnieje możliwość wytoczenia powództwa o podwyższenie bądź obniżenie alimentów. Może się jednakże zdarzyć, iż mimo powiększenia wspomnianych usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, roszczenie o podwyższenie alimentów nie zostanie uznane. Takowa sytuacja może być spowodowana tym, że w przeciwieństwie do innych stosunków zobowiązaniowych, ustalając wysokość alimentów sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Co więcej, bez dokonania odpowiednich ustaleń w kwestii możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego, Sąd nie może zwiększyć wysokości alimentów.

Ponadto, sąd rozstrzygając powództwo o podwyższenie alimentów powinien nawiązać do zmiany stosunków między uprawnionym a zobowiązanym, czyli porównać stan z chwili uprawomocnienia się wyroku orzekającego wysokość alimentów z tym, który istnieje w momencie orzekania o ich podwyższeniu. Podwyższenie kwoty zasądzonych wcześniej alimentów jest możliwe tylko wtedy, gdy nie ma wątpliwości co do słuszności wcześniej zasądzonych alimentów. Warto także wiedzieć, że w sprawach alimentacyjnych istnieje możliwość zawarcia ugody przed sądem, nie istnieje jednakże możliwość złożenia kasacji.

Autor: aplikant adwokacki Anna Lemańczyk

Źródło:

1. H. Ciepła, J. Ignaczewski, J. Skibińska-Adamowicz , Komentarz do spraw rodzinnych. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany.
2. Uchwała składu 7 sędziów z 24.05.1990 r., III CZP 21/90, OSNCP 1990/10–11, poz. 128.
3. T. Domińczyk [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Piasecki, Warszawa 2009, s. 998.