Czy możliwe jest wystąpienie z wnioskiem o zasiedzenie nieruchomości w trakcie postępowania o dział spadku i zniesienie współwłasności?

W trakcie trwania postępowania o dział spadku oraz zniesienie współwłasności, każdy z uczestników postępowania może wystąpić z wnioskiem o zasiedzenie nieruchomości wchodzącej w skład spadku. Zgodnie z uchwałą Pełnego Składu Izby Cywilnej z dnia 15 grudnia 1969 r. III CZP 12/69 Sąd Najwyższy uznał, że „spadkobierca, który twierdzi, że nabył przez zasiedzenie własność nieruchomości stanowiącej poprzednio własność spadkodawcy (…) może w postępowaniu działowym wystąpić o stwierdzenie zasiedzenia. Zarzut spadkobiercy, że stał się właścicielem takiej nieruchomości na podstawie przepisów o zasiedzeniu, zmierza w istocie do osiągnięcia takiego samego skutku, wobec czego zarzut ten należy potraktować jako wniosek o stwierdzenie zasiedzenia i po stosownym uzupełnieniu go w miarę potrzeby rozpoznać w postępowaniu działowym, jeżeli w tym przedmiocie nie orzeczono już w odrębnym postępowaniu.”

Zgodnie z art. 684 k.p.c. „skład i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd.” Oznacza to zatem, że sąd z urzędu bada jakie składniki majątkowe lub niemajątkowe wchodzą w skład spadku. Wynika to między innymi z faktu, że sąd ustala stan spadku na chwilę otwarcia spadku, a więc na chwilę śmierci spadkodawcy. W związku z powyższym, spadkobierca, który chce wykazać zasiedzenie nieruchomości lub jej części będącej składnikiem spadku, musi złożyć w trakcie postępowania wniosek o stwierdzenie zasiedzenia danej nieruchomości oraz przedstawić w nim spełnienie wszystkich ustawowych przesłanek, tj. samoistnego posiadania nieruchomości w terminie 20 lat, w przypadku posiadania w dobrej wierze lub 30 lat będąc w złej wierze (art. 172 k.c.)

Istotne jest również, że sąd rozstrzygając o zasiedzeniu nieruchomości w trakcie toczącego się postępowania o dział spadku może, zgodnie ze wskazaną powyżej uchwałą, wydać postanowienie wstępne (art. 685 k.p.c.), które jest wydawane w razie zaistnienia sporu pomiędzy spadkobiercami co do nieruchomości wchodzącej w skład spadku, bądź rozstrzygnąć w kwestii zasiedzenia w sentencji postanowienia o dział spadku.

K.B.